http://foodsov.org/to-aiib-stop-bankrolling-landgrabs/
၁၄ ဇူလိုင် ၂ဝ၁၉
Asian Infrastructure and Investment Bank (AIIB) [အာရှအခြေခံအဆောက်အအုံနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဘဏ်] အနေနှင့် မြေသိမ်းမှုများကိုဖြစ်စေသည့်၊ ကျေးလက်ပြည်သူများ ရွေ့ပြောင်းရစေသည့် စီမံကိန်းများအတွက် ငွေကြေးပံ့ပိုးနေခြင်းကို ရပ်တန့်ပါရန် Peoples Coalition on Food Sovereignty (PCFS) [အစားအစာအုပ်စိုးစီမံမှုဆိုင်ရာ လူထုမဟာမိတ်] က သဘောထားကြေညာချက် ထုတ်ပြန်တောင်းဆိုသည်။ တရုတ်၏ ခါးပတ်တစ်ကွင်း၊ လမ်းတစ်စင်း (Belt & Road Initiative – BRI) စီမံကိန်းများကို အဓိက ရည်ညွှန်းသည်။ လူဇင်ဘာ့ခ်တွင် ဇူလိုင်လ ၁၂-၁၃ ရက်နေ့များ၌ပြုလုပ်ခဲ့သည့် AIIB ၏ နှစ်ပတ်လည်အစည်းအဝေးတွင် တောင်းဆိုခဲ့သည့် ကျေးလက်နေပြည်သူများ၏ တာဝန်ခံမှုနှင့် ပွင့်လင်းမြင်သာမှု ပိုမိုကောင်းမွန်းစေရေး တောင်းဆိုချက်များကို ကျွန်ုပ်တို့ထောက်ခံသကဲ့သို့ လူထုမြေယာအခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများအတွက် တရားမျှတမှု တောင်းဆိုခြင်းအတွက်လည်း ကျွန်ုပ်တို့ထောက်ခံသည်။
AIIB အနေနှင့် ကာလအရှည်ကြာဆုံးရပ်တည်ခဲ့သည့် နိုင်ငံစုံပါဝင်သည့်ဘဏ်တစ်ခုဖြစ်သည်ဟု ပြောဆိုထားသော်လည်း မကြာသေးမီက ထုတ်ပြန်ချက်များအရ ကမ်ဘာ့တောင်ဘက်ခြမ်း နိုင်ငံ(၆ဝ)ကျော်ကိုဖြန့်ကျက်လျက် တရုတ်ကငွေကြေးပံံပိုးထားသည့် ပို့ဆောင်ရေး၊ အဏ္ဏဝါရေကြောင်း၊ စွမ်းအင်၊ ကုန်သွယ်ရေးများ စီမံကိန်း ၇,ဝဝဝ ကျော်ပါဝင်သော BRI အစီအစဉ်အတွက် အမာခံပံ့ပိုးနေသည့် ဘဏ္႑ာရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ်ဖြစ်သည်ဟု ဖော်ပြနေသည်။
နိုင်ငံစုံပါဝင်သည့် ချေးငွေဘဏ်တစ်ခုဖြစ်သော်လည်း BRI စီမံကိန်းအများစု၏နောက်ကွယ်တွင် ပူးတွဲပံ့ပိုးသူ သို့မဟုတ် အဓိက ချေးငွေထုတ်ပေးနေသူတစ်ဦးအဖြစ် အစဉ်တစိုက် ရှိနေခဲ့ပါသည်။ ဤအချက်က AIIB ဥက္ကဌ ကျင်းလိချွင်၏ BRI အပေါ်အာရုံစိုက်၍ ဘဏ်၏ကိုယ်ပိုင်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုပုံရိပ်ထူထောင်ရန်နှင့် ဘဏ်ကို BRI ၏ “အမွှာအင်ဂျင်” တစ်လုံးအဖြစ် ရှုမြင်ရန် ဟူသည့် ကြေညာချက်များကို အရှိန်မြှင့်တင်စေသည်ဟု သေချာစေသည်။[i] AIIB ၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံစုစုပေါင်း ၈၇-နိုင်ငံမှ နိုင်ငံ ၆ဝ-ကျော်က BRI ၏ အစိတ်အပိုင်းများဖြစ်နေသည်။ ထို့အတွက် လက်ရှိတွင် ကမ်ဘာ့တောင်ပိုင်းနိုင်ငံများမှ ကျေးလက်နေပြည်သူများကို ထိခိုက်စေနိုင်သည့် တရုတ်၏ နယ်မြေချဲ့ထွင်ငွေကြေးချေးငှားရေးဗျူဟာကို AIIB က ပံ့ပိုးလျက်ရှိနေသည်။
ဟောင်ကောင်တွင် ယခင်လအတွင်း PCFS နှင့် APRN (အာရှ-ပစိဖိတ်သုတေသနကွန်ရက်) တို့က တရုတ်၏ BRI နှင့် ၎င်း၏ကျေးလက်ပြည်သူများအပေါ် အကျိုးဆက်များအတွက် ဖိုရမ်တစ်ခု ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သည်။ အာရှ၊ အာဖရိက၊ လက်တင်အမေရိကဒေသများမှ တက်ရောက်သူများ၏ ဆွေးနွေးချက်များ၊ ကောက်ချက်များမှတဆင့် ကျေးလက်ပြည်သူများနှင့် အစားအစာအုပ်စိုးစီမံမှုအခွင့်အရေးအပေါ် BRI ၏ ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှု ပုံရိပ်တစ်ခုကို ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့သည်။ နေရပ်စွန့်ခွာရွေ့ပြောင်းရခြင်း၊ မြေသိမ်းခြင်း၊ အရှက်ရခြင်း၊ ယဉ်ကျေးမှုများ ထိခိုက်ပျက်သုဉ်းခြင်း၊ ဒေသများတွင် ထိရှလွယ်ဖြစ်မှု ပိုတိုးလာခြင်းစသည့် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုဖြစ်ရပ်များစွာကို တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။
မြေယာအခွင့်အရေးအတွက် ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ရပ်။
ဒေသတွင်းနှင့် နိုင်ငံများတွင် ပြည်သူလူထုက ရှင်းလင်းစွာမသိရ၊ လက်လှမ်းမမှီသည့် BRI စီမံကိန်းများစွာကို လုံလောက်သော ပတ်ဝန်းကျင်နှင့်လူမှုရေး ဆန်းစစ်ချက်များမပါပဲ AIIB က ပူးတွဲငွေကြေးပံ့ပိုးပေးနေခဲ့သည်။ အထက်တွင်ဖော်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း မြေသိမ်းမှုများနှင့် နေရာရွေ့ပြောင်းအခြေချစေခြင်း ကိစ္စရပ်များဖြစ်စေသည့် အကြီးစားရေလှောင် တမံများ၊ လမ်းမကြီးများ၊ ဆိပ်ကမ်းများ၊ စွမ်းအင်ထိန်းရုံများဆိုင်ရာ စီမံကိန်းများဖြစ်ကြသည်။
ယနေ့ကာလ ကမ်ဘာပေါ်တွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် လျင်မြန်စွာကြီးထွားလာနေသည့် မြေသိမ်းသူဖြစ်လာလျက်ရှိသည်။ လွန်ခဲ့သည့် ဆယ်စုနှစ်တာကာလတစ်ခုအတွင်းတွင်ပင် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်မြောက်ပြီး မြေယာကိစ္စ ၅.၆ သန်း အပါအဝင် စုစုပေါင်း မြေယာရောင်းဝယ်မှု ၁၂.၇ သန်း ရှိခဲ့သည့်အတွက် BRI သည် ကမ်ဘာ့တောင်ပိုင်းမှ ကျေးလက်နေပြည်သူများ၏ဘဝများကို ပျက်စီးစေသည့်အဓိကမောင်းနှင်သူတစ်ဦး ဖြစ်လာခဲ့သည်။
ကမေ်ဘာဒီးယားနိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံတည်းကိုကြည့်လျှင်ပင် (Preah Vihear ခရိုင်မှ ကွမ်တုံဟိန်းဖူ-သကြားကုမ္ဗဏီ၏ ကြံစိုက်ပျိုးရေးအတွက် မြေ ဟက်တာ ၃၆,ဝဝဝ အပါအဝင်) စုစုပေါင်း မြေဧက ၃၇ဝ,ဝဝဝ ခန့်ကို တရုတ်ကုမ္ဗဏီများအတွက် အကြီးစားမြေအသုံးပြုခွင့် ၄၂-ခုအောက်မှ ပေးအပ်ခဲ့သည်။[ii] သကြားတင်ပို့နိုင်ရေးအတွက် ထောင်ဂဏန်းရှိသော တောင်သူများ၊ ကိုး (Kuy) တိုင်းရင်းသားများ နေရပ်ရွေ့ပြောင်းခဲ့ရသည်။
ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၊ ကွီဇုံတွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၇၄-သန်းတန်ဖိုးရှိသည့် ရာပြည့်ရေအရင်အမြစ်အသစ် – ကလီဝရေကာတာစီမံကိန်းအတွက် တရုတ်အစိုးရက ငွေကြေးပံ့ပိုးခဲ့သည်။ အဆိုပါစီမံကိန်းအတွက် AIIB က အဓိက ထောက်ပံ့ပေးခြင်းဖြစ်ကာ ထောင်ပေါင်းများစွာသော တောင်သူများ၊ ဌာနေတိုင်းရင်းသားများကို ရွေ့ပြောင်းနေထိုင်စေရန် ဖန်တီးထားပြီး သောင်းဂဏန်းပမာဏ အရေအတွက်ရှိသော ပြည်သူများကို ထိခိုက်စေမည်ဖြစ်သည်။
အစားအစာအခွင့်အရေးအတွက် ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ရပ်။
ကမ်ဘာ့စိုက်ပျိုးထုတ်ကုန်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးအတွင်း တရုတ်၏အခန်းကဏ္ဍခိုင်မာစေရေးသည် BRI ၏ စိုက်ပျိုးရေးစီမံကိန်းများစွာအတွက် အသည်းနှလုံးဖြစ်သည်။ ၁၄-နှစ်တာကာလအတွင်း စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍအတွက် တရုတ်၏ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုပမာဏ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၉၈-ဘီလီယံရှိခဲ့ပြီး[iii] – အဆိုပါ ပမာဏအတွင်းမှ ၇၅% ကို လွန်ခဲ့သည့် ငါးနှစ်အတွင်းရင်းနှီးမြှုပ်နှံခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။[iv]
GRAIN ၏ လေ့လာမှုတစ်ခုအရ တရုတ်သည် “အလွန်အမင်း ဝယ်ယူရောင်းချရေးကို တွန်းအားပေးနေသည်၊ အမေရိကန် ဝက်သားထုတ်လုပ်ရေးနှင့် ဘရာဇီး ပဲပုပ်ထုတ်လုပ်ရေးများအပါအဝင် ကမ်ဘာ့ထုတ်လုပ်ရေးကွင်းဆက်များအတွင်း ဆင့်တက်ဝယ်ယူလျက်ရှိသည်၊ ဆွစ်အခြေစိုက် မျိုးစေ့ကုမ္ဗဏီကြီးဖြစ်သည့် Syngenta ၏ အဓိကပိုင်ဆိုင်မှုများကို ဝယ်ယူပြီး ကမ်ဘာ့မျိုးစေ့ကဏ္႑အတွင်း ပို၍ ထိန်းချုပ်မှု ရယူလျက်ရှိသည်”။[v]
ဤသို့ စိုက်ပျိုးရေးနှင့်နွယ်သည့် မြေယာရယူမှုများတွင် မိုဇမ်ဘစ်၊ ယူဂန်ဒါ၊ ဇမ်ဘီယာ၊ ကာဇက်ခ်စတန်၊ လာအိုနိုင်ငံများရှိ စိုက်ပျိုး-စက်မှုဥယျာဉ်ကြီးများလည်းပါဝင်သည်။ ဘရာဇီးနိုင်ငံအတွင်း တရုတ်၏ပဲပုပ် ပို့ကုန်များသည် အမေဇုန်သစ်တော ပျက်စီးရခြင်း၏ အဓိကတွန်းအားတစ်ခုဖြစ်ပြီး ဒေသတွင်းရှိ တောင်သူများနှင့် ဌာနေတိုင်းရင်းသားများကို နေရပ်မှနှင်ထုတ်စေသည့် အကြောင်းရင်းလည်းဖြစ်သည်။
သီရိလင်္ကာရှိ ဘဏ္ဍာရေးခရိုင်ဖြစ်သည့် BRI ကိုလမ်ဘိုတွင် AIIB က ငွေကြေးပံ့ပိုးထားသော ဆင့်ပွားစီမံကိန်းအချို့ ရှိနေပြီး[vi] တံငါသည်များ ၎င်းတို့၏ရေအရင်းအမြစ်များကို လက်လှမ်းမီမှုနှင့် ငါးဖမ်းယူရရှိမှုကို သိသိသာသာ လျော့ကျစေခဲ့သည်။ မြေပြန်ဖို့ခြင်းစီမံကိန်းအတွက် ကမ်းလွန်သဲထုတ်လုပ်ငန်းမှတဆင့် ကမ်းခြေတိုက်စားမှုများဖြစ်လာစေပြီး တံငါရွာများ ရွာလုံးကျွတ်ရွေ့ပြောင်းရခြင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။
ကာဇက်ခ်စတန်တွင် လယ်မြေဧကများစွာသိမ်းယူပြီး စိုက်ပျိုး-စက်မှုဥယျာဉ်များထူထောင်ခြင်းသည် ဒေသတွင်း အစားအစာအုပ်စိုးစီမံမှုအပေါ် ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။ ဗဟိုအာရှဒေသသည် အဆိုပါနေရာများမှ ဆန်/ဂျုံများ၊ ဆန်/ဂျုံစိုက်ပျိုးရေးများအပေါ် အလွန်မှီခိုလျက်ရှိနေသည်။ ဒေသတွင်းရှိ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုနှင့် ထုတ်လုပ်မှုကွင်းဆက်ကို တရုတ်က ဝယ်ယူထိန်းချုပ်ခြင်းကြောင့် ကျေးလက်ငတ်မွတ်မှုနှင့် အာဟာရချို့တဲ့မှုများကို လျော့ချနိုင်မည်မဟုတ်ပါ။
ဇီဝအမျိုးစုံလင်ကွဲပြားမှုအတွက် ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ရပ်။
ကမ်ဘာ့တောရိုင်းတိရိစၦာန်စောင့်ရှောက်ရေးရံပုံငွေဟောင်ကောင်၏ အဆိုအရ တရုတ်၏ BRI သည် ခြိမ်းခြောက်ခံနေရပြီဖြစ်သည့် တိရိစၦာန်မျိုးစိတ် ရာဂဏန်းအထိ ထိခိုက်စေမည်ဟုဆိုသည်။ အဆိုပါမျိုးစိတ်များတွင် ပျောက်ကွယ်လုဆဲ ကျားများ၊ ပန်ဒါကြီးများ၊ Saiga Antelope (ရှားပါး တောဆိတ်တစ်မျိုး)၊ ကမ်ဘာပေါ်တွင် ဇီဝမျိုးစိတ်အကြွယ်ဝဆုံးဒေသဖြစ်သည့် – အရေးကြီး ငှက်မျိုးစိတ် ၁,၈ဝဝ ခန့်ရှိနေသည့်နေရာများ၊ ဇီဝအမျိုးစုံလင်ကွဲပြားသော အဓိကနေရာများ၊ ကမ်ဘာ့ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲများတည်ရှိရာ နေရာများနှင့် ကမ်ဘာ့ဂေဟဒေသ-၂ဝဝ ပါဝင်သည်။
AIIB ၏ ထောက်ပံ့မှုအပြည့်ဖြင့် တရုတ်၏ BRI ကို တွန်းအားပေးခြင်းသည် ကမ်ဘာ့တောင်ခြမ်းမှ ကျေးလက်နေပြည်သူများအပေါ် ဆိုးဝါးစွာ အကျိုးသက်ရောက်မှုကို ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်စေမည်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံစုံပါဝင်သည့်ဘဏ်ဖြစ်သည့် AIIB က ငွေကြေးပံ့ပိုးထားသော စီမံကိန်းများ၏ အကျိုးဆက်များကို စုံစမ်းစစ်ဆေး ဖော်ထုတ်ပေးပါရန် ကျွန်ုပ်တို့အနေနှင့် AIIB အဖွဲ့ဝင်များကို တောင်းဆိုသည်။ AIIB ငွေကြေးပံ့ပိုးထားသည့် စီမံကိန်းများရှိရာ နိုင်ငံအစိုးရများနှင့် ထိတွေ့ချိတ်ဆက်ပြီး ပွင့်လင်းမြင်သာမှုနှင့် တာဝန်ခံမှုများကို တောင်းဆိုကြရန် PCFS ၏ အဖွဲ့ဝင်များနှင့် ကွန်ရက်များကို တိုက်တွန်းသည်။ နောက်ဆုံးအချက်အဖြစ် အခြေခံအဆောက်အအုံဆိုင်ရာ ဆုံးဖြတ်ချက်များနှင့် အစီအစဉ်များအသည် ကျေးလက်နေပြည်သူများ၏လိုအပ်ချက်နှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးဆိုင်ရာ ဦးစားပေးချက်များအပေါ် ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင်ဆုံးဖြတ်ခွင့်ကို အခြေခံရမည်ဟူသော ကျွန်ုပ်တို့၏တောင်းဆိုချက်ဖြင့် ထပ်မံတိုက်တွန်းသည်။ ###
[i] https://www.chinadailyhk.com/articles/18/35/125/1557557982955.html
[ii] Landmatrix (as calculated April 2019)
[iii] https://www.aei.org/china-global-investment-tracker/
[iv] Ibid
[v] https://www.grain.org/en/article/6133-the-belt-and-road-initiative-chinese-agribusiness-going-global
[vi] https://www.aiib.org/en/news-events/news/2019/20190404_002.html
Reference: http://foodsov.org/to-aiib-stop-bankrolling-landgrabs/
Disclaimer
[PCFS ၏ သဘောထားကြေညာချက်ဖြစ်ပြီး သတင်းအချက်အလက်အနေနှင့်သာ မြန်မာဘာသာသို့ပြန်ဆိုထားခြင်းဖြစ်သည်။ တစ်စုံတစ်ရာကွဲလွဲမှုရှိပါက မူရင်း အင်္ဂလိပ်ဘာသာကသာ အတည်ဖြစ်သည်။ သက်ဆိုင်ရာ အမည်များကို အနီးစပ်ဆုံး ဘာသာပြန်ဆိုထားခြင်းဖြစ်သည်။]